|
|||
HİPERBARİK OKSİJEN TEDAVİSİ (HBOT) NEDİR?Hiperbarik Oksijen Tedavisi (HBOT) bir basınç odasında tümüyle basınç altına alınan hastaya aralıklı olarak %100 oksijen solutmak suretiyle uygulanan medikal bir tedavi yöntemidir. Hasta, oksijeni basınç odasının türüne ve hastanın durumuna göre, maskeden, başlıktan, ortamdan yada endoktrakeal tüpten alabilir. HİPERBARİK OKSİJEN TEDAVİSİNİN ETKİ MEKAİZMASI1) Artan Basıncın Direkt Etkisi: Böyle - Mariotte fizik kanununa göre, herhangi bir nedenle dokularda veya dolaşımda kabarcık oluştuğunda hasta basıç altınna alınırsa kabarcıkların hacmi ve çapı küçülür. Bu etkiden atardamar gaz ebolisi ve dekompresyon hastalığı (vurgun) durumlarında yararlanılır. 2) Artan Oksijen Parsiyel Basıncının Etkisi: Henry Gaz Kanunu uyarınca, sabit sıcaklıkta bir sıvı içinde çözünen gaz miktarı o gazın parsiyel basıncı ile doğru orantılıdır. Hiperbarik Oksijen Tedavisi esnasında solunan oksijenin parsiyel basıncı artacağı için, plazmada çözünen oksijen miktarı da artar. 1 Atmosfer basınçta hava solunurken kanın 100ml.’sinde 0.3ml. olan çözünmüş oksijen miktarı, 3 atmosfer basınçta %100 oksijen solunduğunda 6.8ml.’ye kadar yükselir. Ve enfekte yarada 1 atmosfer basınçta hava solurken; Pa O: 5-20 mmHg iken 3 atmosfer basınçta %100 O tedavisi ile 800-1100 mmHg’ya çıkar. Plazmada Artan Çözünmüş Oksijenin Etkileri ile;a) Anti Ödem Etki Hiperbarik Oksijen Tedavisi hipoksi nedeni ile ortaya çıkmış olan kapiller geçirgenliğin düzenlenerek ekstravasküler kompartmana sıvı geçişini önler. Venöz lenfatik dönüş artar. Crush, kompartman sendromu, reperfüzyon hasarı, beyin ödemi, yanık gibi olgularda Anti Ödem Etkiden yararlanılır. b) Yara iyileşmesi hızlanır Yara iyileşmesi için gereken yara yatağında ekstasellüler matriks birikmesi, anjiyogenez, yeni doku oluşumu, epitelizasyon gibi bir dizi olay doku oksijen düzeyine bağımlıdır. Diyabetik yaralarda fibroblast proliferasyonu hipoksi nedeni ile düşüktür. Granülasyon dokusu oluşumu yetersizdir. Kollejenin fibrilleşerek stabilizasyonu ve konnektif dokuyu oluşturabilmesi için gerekli prolin ve lisin hidroksilasyonu moleküler oksijen kullanılarak gerçekleştirilir. Yara kenarındaki sağlam kapillerden tomurcuklanma ile başlayan neovaskülarizasyonda ancak konnektif doku oluşmuş ise bunun üzerinde ilerleyebilir ve yara boşluğu granülizasyon dokusu ile dolar. Makrofajlardan anjiyogenesis faktörün ekspresyonu, fibroblast proliferasyonu, kollejen sentezi, salınım ve fibrilleşmesi ve epitelizasyon için doku oksijen basıncının yeterli olması gerekir. c) Antioksik etki I. Bakterilerce üretilen toksinler engellenir. Doku oksijeni 250mmHg’ye ulaştığı zaman gazlı gangrende görülen clostridium’un ürettiği alfatoksinin üretimi durur. 300mmHg’nin üzerine çıkan doku oksijen basınçlarında ise clostridium ve diğer anaerob bakteriler üzerinde bakterisit etkilidir. II. Karbonmonoksit, siyanit, hidrojen sülfid, karbon tetraklorit gibi diğer bazı zehirlerle meydana gelen intoksikasyonlarda kullanılır. Hemoglobini CO’den kurtarır. Vücuttan atılımı hızlanır, hücre içi zararlı etkileri engeller. d) Bakteriler öldürülür (Antibakteriyel etki) DOĞRUDAN: Hiperbarik Oksijen Tedavisi mutlak ve faküllatif anaeroblar ile mikroaerofilik aeroblar üzerine doğrudan bakterisit, diğer bazı mikro organizmalara ise bakteriyostatik etkilidir. Kronik osteomiyelitin en sık rastlanan etkeni olan stafilococus aureus’un yalnızca Hiperbarik Oksijen Tedavisi kullanılarak enfekte kemikten eredike edildiği bilinmektedir. DOLAYLI: Aminoglikozit, kinolon, vankomisin, teikoplanin, betalaktam antibiyotikler, trimethoprim/sulfametoksazol, antimikotikler gibi antibiyotiklerle sinerjistik etki gösterir. Nötrofillerin oksidatif burst ile aerob bakterileri öldürme kapasitesini yükseltir. Monosit ve makrofajların fonksiyonları optimal düzeye ulaşır. Fagositoz ve mikrobisit etkileri artar. ÖZETLE HİPERBARİK OKSİJEN TEDAVİSİNDEN (HBOT) BEKLENEN FAYDALAR:
| |||
| |||
|
|||